“Üç bin yılın hesabını kendine, Vermeyi bilmeyen her kimse, Cahil kalır karanlıklar içinde, Günden güne yaşayıp gitse de.” -Goethe- Kendine üç bin yılın hesabını verenler dünyanın bir köşesinde yaşamazlar. Onların vatanı yeryüzünü bir uçtan bir uca sarıp sarmalar. Zaman, onlar için ne geçmişte kalan ne de henüz gelmemiş olandır. Onlar [...]
Önsöz Bu çalışma Fichte ve Yunus Emre’de Arı Ben’in ele alınış ve ifade ediliş tarzlarındaki ortak temalara yer vermektedir. Bu amaçla çalışma, Batı zihin dünyasında Descartes’la başlayan modern öznenin Alman İdealizmine kadar varılan süreçte giderek saltık özneye dönüşmesine ve Fichte’de her şeyin temeline konan Arı Ben’in ifadesine yoğunlaşmaktadır. Özne [...]
Ne isek o oluşumuzu bilincimizin önüne koymadan özgürlüğü erek edinmek olanaklı değildir. Yapıcıları tarafından inşa edilen tarihin şimdiki diliminde kendisini hazır bulan bir birey, kendisine “ben kimim?” sorusunu yönelttiğinde öncelikle “şimdinin toprağında”[1] yetişmediğini fark etmelidir. Her insan kişisi geçmişin emek verdiği, dünden bugüne aktarılan bir mirastır. Dil, günlük yaşamın âdetleri, [...]
Mağaranın içinde sıkışıp kalanlar, gölgeye 'hakikat' diye sarılırlar. Bir sözün benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanılmasına eğretileme (istiare-teşbih) denir. Sanat ve edebiyatta bir enstrüman gibi kullanılan eğretileme aynı zamanda anlaşılması güç bir konuyu dinleyicinin idrak düzeyine taşımanın yöntemidir. Platon’un mağara anlatımı bunun en iyi örneklerindendir. Bir grup insan mağaranın [...]
Özet: Bu makale G. W. F. Hegel’in bir tür keşif yolculuğu olarak tanımladığı “Tinin Fenomenolojisi” (The Phenomenology of Spirit) eserinde Hegel’in uyguladığı yöntemi genel hatlarıyla tanımlarken eserde “duyusal kesinlik ya da bu ve sanma” (sensuous-certainty; or the “this” and meaning something), “algı ya da şey ve yanılsama” (perceiving; or the [...]
Özet: Bu makale Platon’un “mimesis” kavramındaki iyi mimesis - kötü mimesis ayrımını esas alarak bir tür mimetik deneyim olarak yorumlanabilecek olan kendilik deneyiminde –Sokrates örneği üzerinden– iyi mimesis’i anlamlandırmayı amaçlamaktadır. Sokrates -Alcibiades ilişkisinde ilişkinin diyalektik biçimine dikkat çekmek isteyen makale Sokrates’in kimliği ile bütünleşmiş olan “kendini tanı!” (gnothi seauton) ilkesinin [...]
Özet: Alman idealizminin önemli temsilcileri arasında yer alan Johann Gottlieb Fichte’nin “Evrenin Tanrısal Yönetimine İnancımızın Temeli Üzerine”[1] adlı kısa denemesi 1798 yılında yayınlanmıştır. Deneme, Fichte’nin düşünce sisteminin merkezinde duran Wissenschaftslehre temel alarak yazılmış, din felsefesine dair görüşlerinin yer aldığı bir tür manifesto niteliği taşımaktadır. Bu makale “Evrenin Tanrısal Yönetimine İnancımızın [...]
Özet: Hesaplanabilir, ölçülebilir bir şema olarak içinde bulunduğumuz yaşam kendini mutlak bir gerçeklik olarak dayatsa da ya da gerçekliğimizin bütünüyle bundan ibaret olduğunu kabul ediyor olsak da, Platon bize bıraktığı diyaloglarla gerçeğe benzeyenin bir mimesis (taklit) olduğunu söylemeye hala devam ediyor. Bu makale Aristoteles’in “Nikomakhos’a Etik” eserinde inşa etmeye çalıştığı [...]
Özet: Antik Yunan’da evrenselleştirilebilecek bir insan doğası bulunmaz; insan potansiyellerden oluşan, potansiyelleri teorik ve pratik yaratıcı faaliyetle ortaya koyandır.[1] Evrensel insan doğası anlayışıyla şekillenmiş modern bir insan Antik Yunan’a dair okuma yapmaya karar verdiğinde ya bütünüyle Antik Yunan’a ait olmayan bir anlayışa sahip olacaktır ya da daha önce hiç karşılaşmadığı [...]